Czy Kraków potrzebuje metra?

Czy Kraków potrzebuje metra? Odpowiedź na to pytanie zawsze będzie brzmiała – tak. Temat powraca przy okazji uzyskania przez Kraków dofinansowanie z UE na opracowanie studium wykonalności metra. 

Należałoby postawić pytanie czy Kraków stać na metro i czy budowa i koszt eksploatacji kolejki podziemnej jest uzasadniony ekonomicznie. W Krakowie na stałe mieszka 770 tysięcy mieszkańców, doliczając wszystkie osoby przyjezdne pracujące w Krakowie, studentów studiujących na krakowskich uczelniach wyższych oraz turystów, można śmiało powiedzieć, że populacja sięga 1,2 miliona osób. 

Nie szukając daleko, Praga (stolica Republiki Czeskiej) liczy jedynie 1,2 miliona osób, a w samej stolicy funkcjonują trzy linie metra. Warszawa liczy  1,7 miliona mieszkańców i ma dwie linie metra. Czy zatem w Krakowie można wybudować metro? Przez lata wmawiano mieszkańcom, że się nie da, gdyż położenie miasta i układ geologiczny uniemożliwiają budowę kolejki podziemnej i bardzo wielu po dziś dzień żyje w tym przekonaniu. Dziś wiemy, że budowa tuneli pod miastem jest możliwa i na dodatek w sposób, który w minimalnym stopniu utrudniałby życie mieszkańców i turystom.

Kraków, podobnie jak inne miasta boryka się z zakorkowanymi ulicami i opóźnieniami w komunikacji miejskiej liczonych w godzinach - nie minutach. Ciągła rosnąca liczba samochodów w Krakowie nie poprawia tego stanu. Oczywiście budowa wydzielonych pasów autobusowo - tramwajowych, czy wydzielanie z jedni pasów tylko dla autobusów w pewnie sposób poprawia i zwiększa prędkość komunikacyjną transportu publicznego. Ale jak nadal widać to za mało. Szybka Kolej Aglomeracyjna (Linie S1 i S2), łącząca Wieliczkę z Portem Lotniczym i Miechów ze Skawiną, spowodowała jedynie powrót do dyskusji o kolei podziemnej. 

Czy zatem potrzeba nam kolejnego środka transportu? Większość ekspertów z Akademii Górniczo Hutniczej i Politechniki Krakowskiej odpowiada twierdząco. Oczywiście zmieniły się kierunki przemieszczania się potoków pasażerskich w mieście i tu też należy brać to pod uwagę. Wszyscy eksperci podkreślają, że pierwszą linie metra należałoby  oprzeć na osi wschód – zachód, a w późniejszym czasie zbudować drugą i trzecią linię, które byłyby odnogami pierwszej linii.

Dane statystyczne pokazują, że w ciągu doby transportem publicznym porusza się około 600 tysięcy osób. Można śmiało powiedzieć, że połowa pasażerów podróżująca obecnie tramwajem lub autobusem przesiadła by się na metro. Patrząc również na Warszawę i jej doświadczenia można stwierdzić, że część kierowców samochodów prywatnych tez wybrałaby metro, mając możliwość pozostawienia samochodu na parkingu w systemie Park & Ride.

Czy stać Kraków na metro? Władze Miasta mówią, że w chwili obecnej nie ma takiej możliwości, ponieważ budżet nie jest z gumy, ale w przyszłości czemu nie.

Koszt budowy jednego kilometra tunelu w systemie drążenia tuneli (bez konieczności rozkopywania ulic) waha się w granicach od 420 do 580 milionów PLN. Koszt budowy pierwszej linii metra wyniósłby 11 miliardów PLN, a dalszych dwóch 14,5 miliarda PLN. Kraków przy budowie mógłby liczyć na środki unijne, gdzie 80% budowy mogłaby być właśnie finansowana z UE. Pozostałe 20% miasto musiałoby wyłożyć z własnej kieszeni lub starać się o dotację celową od Skarbu Państwa. 

Wybudowaliśmy metro i co dalej?

Trzeba od razu przy budowie założyć jaki będziemy posiadać system kolei podziemnej. Najtańszy w eksploatacji jest system bezobsługowy (wagony poruszają się w tunelach bez obsługi), ale jest on najdroższy w realizacji. Koszt eksploatacji tego systemu jest równy obsługi tradycyjnej komunikacji tramwajowej. Kiedy pierwsi pasażerowie? Tu wszystko zależy od tego kiedy z fazy koncepcji, która już powstała, władze miasta zechcą przejść do fazy projektu i realizacji.

Patrząc na  to z perspektywy czasu, możemy założyć, że pierwsza linia metra może zostać ukończona najwcześniej za 5-8 lat. Należy jeszcze dodać, że kolej podziemna rozwiązałaby też po części problem smogu, ponieważ zastąpiło by ono część linii autobusowych. Wielu kierowców przesiadłoby się do metra na stacjach peryferyjnych, aby dojechać do centrum, co też przyczyniłoby się do mniejszej emisji.

W referendum zorganizowanym w Krakowie na temat Zimowych Igrzysk olimpijskich, przy okazji większość mieszkańców wypowiedziało się za budową kolejki podziemnej w Krakowie.

Ireneusz Michał Hyra

Fot. Ireneusz Michał Hyra