Rok ze Srebrną Fabryką Warhola i Lupy

Srebrna Fabryka Andy’ego Warhola była miejscem artystycznych eksperymentów i barwnych perypetii nowojorskiej awangardy. Krystian Lupa przeniósł jej legendę na scenę Teatru Starego w słynnej już sztuce Factory 2, a w MOCAK-u stworzył interaktywną instalację zbudowaną na bazie scenografii ze spektaklu. Live Factory 2: Warhol by Lupa to przestrzeń, w której widzowie mogą poczuć ducha miejsca narodzin popartu. Z okazji pierwszych urodzin Factory w krakowskim muzeum rozmawiamy z jej koordynatorką, Betiną Fekser.

Małgorzata Bożek: Instalacja Live Factory 2: Warhol by Lupa obchodziła niedawno swoje urodziny. Jaki jest odbiór tej wystawy?

Betina Fekser: Urodziny Factory, które obchodziliśmy 13 marca wiązały się z trzema znaczącymi rocznicami. Minęło trzydzieści lat od śmierci Andy’ego Warhola, dziewięć lat od premiery spektaklu Factory 2 w reżyserii Krystiana Lupy oraz rok od otwarcia instalacji Live Factory 2. Wystawa w MOCAK-u z uwagi na swój interaktywny charakter spotyka się z dużym zainteresowaniem, głównie wśród młodych ludzi. Pomyślana została tak, aby widz mógł ingerować swoją obecnością w przestrzeń instalacji - dotknąć ścian czy rekwizytów, usiąść na replice kultowej czerwonej kanapy Warhola, zdecydować, które z nagrań prób czy improwizacji pragnie obejrzeć.

Interaktywność instalacji to jej ogromna zaleta, która otwiera przed widzem wiele możliwości. Czy mają Państwo już plan, jak dalej będzie rozwijana część edukacyjno-warsztatowa w tej przestrzeni?

Będziemy kontynuować cykl spotkań z aktorami ze spektaklu Factory 2 w formie warsztatów teatralnych – Instalacja / Improwizacja. Takie zajęcia w przestrzeni instalacji prowadził już w ramach 10. Nocy Teatrów w Krakowie Krzysztof Zawadzki, odtwórca podwójnej roli - Candy i Malangi.

Koncepcja Lupy nawiązuje do srebrnego okresu Factory, kultowego miejsca, założonego w Nowym Jorku przez Warhola. Dlaczego było ono tak wyjątkowe?

Srebrna Fabryka była niezwykłym tworem - pracownią malarską, studiem filmowym, miejscem spotkań nowojorskiej awangardy. Bywalcem Factory był m.in. Bob Dylan, Salvador Dalí czy Billy Name, któremu przypisuje się pomysł pomalowania ścian Fabryki na srebrny kolor. To tutaj powstawały eksperymentalne filmy Warhola, współtworzył wydarzenia artystyczne zespół The Velvet Underground, odbywały się imprezy z udziałem Lou Reeda (zresztą członka The Velvet Underground) czy Jima Morrisona.

Podobno uczestnicy nowojorskiego Factory odwiedzili Kraków i podpisali się na ścianach dekoracji do sztuki Lupy. Jaka była ich reakcja na tę scenografię?

Spotkanie z supergwiazdami Warhola - Mary Woronov, Holly Woodlawn oraz Paulem Morrissey'em odbyło się w Starym Teatrze w 2008 roku, pół roku po premierze spektaklu. Fragment tego spotkania pokazujemy w ramach instalacji. Przybyli do Krakowa goście sprawiali wrażenie jakby zrekonstruowana przez Krystiana Lupę Fabryka była ich miejscem, przestrzenią oryginalnej Fabryki. W dowód aprobaty Holly Woodlawn podpisała się na srebrnym pianinie, Mary Woronov - na jednej ze ścian.

Ważne miejsce w spektaklu oraz w instalacji zajmuje improwizacja, którą Warhol wykorzystał w swoich eksperymentach filmowych, a Lupa w sztuce Factory 2. Jakie ślady tej specyficznej artystycznej działalności znajdziemy na wystawie?

Filmy Andy’ego Warhola bazowały głównie na osobowościach grających w nich aktorów. W trakcie pracy nad spektaklem Krystian Lupa zdecydował się zbadać ten teren działalności artysty. W ramach instalacji widzowie obejrzeć mogą improwizacje aktorów ze Starego Teatru czy screen testy, czyli nagrania sytuacji, w których aktor sam na sam musiał zmierzyć się z okiem kamery. Pokazujemy również zbiorowe improwizacje - takie jak: Coca cola i śmierć  (z udziałem Iwony Budner, Krzysztofa Zawadzkiego i Bogdana Brzyskiego) czy Velvet i Mary w niebieskiej pościeli (z udziałem Małgorzaty Zawadzkiej i Joanny Drozdy).

Dlaczego działania artystyczne Andy’ego Warhola można uznać za aktualne także dziś?

Ducha Andy’ego Warhola odnajdziemy nie tylko w instalacji Live Factory 2, ale również w przestrzeni Kolekcji - w pracach artystów z Kolekcji MOCAK-u. Obecny jest on m.in. w pracach Rafała Bujnowskiego, który tematy czerpie z codzienności, podnosząc do rangi sztuki obiekty użytkowe. Jego realizacje są eksponowane w sąsiedztwie instalacji.

Zdjęcie: Krystian Lupa, fot. Rafał Sosin (mat. prasowe MOCAK)