Ten typ nowotworu może dotknąć każdego z nas

Co łączy zebrę z neuroendokrynologią?Znaczenia różowej wstążeczki nie musimy już dziś nikomu wyjaśniać. Czy podobnym symbolem stanie się również zebra? Sympatyczne biało-czarne zwierzę od kilku lat towarzyszy obchodom Światowego Dnia Świadomości Nowotworów Neuroendokrynnych (NET). Dlaczego? Podobnie, jak myśląc o zebrze ciężko nam jednoznacznie stwierdzić, czy jest czarna w białe pasy, czy może biała w czarne, tak samo trudno rozpoznać specyfikę nowotworu o podłożu neuroendokrynnym. Przebiegłe, pozbawione specyficznych objawów, długo rozwijają się w uśpieniu, a mogą dotyczyć każdego z nas! 

10 listopada przypada Światowy Dzień Świadomości Nowotworów Neuroendokrynnych. Z tej okazji już po raz 3. Klinika Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie we współpracy z Miastem Kraków organizuje w Teatrze Variete koncert charytatywny "Black or White?", którego celem jest zwiększenie społecznej świadomości i pogłębienie wiedzy dotyczącej nowotworów NET. 

O tym szczególnym typie nowotworów i festiwalu Black or White porozmawialiśmy z dr hab. Anną Sową-Staszczak, kierującą Pracownią Medycyny Nuklearnej Kliniki Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie i pomysłodawcą koncertu. 

Co wiemy albo może lepiej zapytać, czego nie wiemy o nowotworach neuroendokrynnych?

dr Anna Sowa- Staszczak: Lekarze, którzy specjalizują się w tego typu nowotworach, ludzie których one dotknęły wiedzą siłą rzeczy bardzo wiele. Ale rzeczywiście świadomość społeczeństwa w ogóle na temat nowotworów neuroendokrynnych jest wciąż bardzo, bardzo mała.

Z czego wynika zatem ta społeczna niewiedza?

Nowotwory neuroendokrynne są trudno wykrywalne. W początkowym okresie nie dają charakterystycznych objawów albo te objawy łatwo zbagatelizować. To mogą być np. bóle brzucha, biegunki, nagłe uderzenia gorąca czy jakieś zmiany na skórze - ale mogą nie mieć one charakteru nasilającego się. Przebieg choroby może być bardzo różny. Objawy mogą się pojawić, a potem ustąpić na dłuższy czas, a wtedy łatwo o nich zapominamy. Innym razem są na tyle niespecyficzne, że pacjentowi nawet przez myśl nie przejdzie, by pójść z tym do lekarza. I tak może się dziać nawet przez 5- 7 lat! To nowotwory w większości przypadków o wolnej dynamice wzrostu, często również przebiegające bez jakichkolwiek objawów. Jeśli więc lekarz prowadzący pacjenta, nie pomyśli, że istnieje taki nowotwór jak nowotwór neuroendokrynny, to czasami nawet w sytuacji gdy będzie on dawał jakieś dolegliwości, można je po prostu pominąć. 

Czy tego typu nowotwory można jakoś sklasyfikować?

Guzy neuroendokrynne są bardzo różnorodne. 70 proc. występuje w obrębie przewodu pokarmowego, ale tak naprawdę mogą być wszędzie, gdzie znajdują się komórki neuroendokrynne. Nie ma dla nich też jednoznacznej granicy wieku - najczęściej nasi pacjenci mają od 50 do 70 lat, ale zachorować na nowotwór neuroendokrynny mogą również osoby bardzo młode. Czasami wiek pacjenta wiąże się z częstszą lokalizacją nowotworu w określonym miejscu i tak na przykład u osób młodych nowotwory neuroendokrynne mogą pojawić się w wyrostku robaczkowym. Nie ma też określonych czynników ryzyka. Mówi się o pewnej zależności zwiększonego występowania nowotworów neuroendokrynnych żołądka, tzw. typu 1 przy przewlekłym stosowaniu inhibitorów pompy protonowej - są to leki wykorzystywane przy leczeniu choroby wrzodowej bądź refluksowej. Z punktu widzenia medycznego istnieją różne klasyfikacje nowotworów neuroendokrynnych w zależności od występowania lub nie czynności wydzielniczej, stopnia zaawansowania, lokalizacji, itp. 

Ilu pacjentów pozostaje w tej chwili pod opieką krakowskiej kliniki? Czy wzrasta zachorowalność na nowotwory neuroendokrynne?

Pacjentów jest coraz więcej ale dzieje się tak dlatego, że poprawia się również wykrywalność i diagnozowanie tych nowotworów. Ciężko podać konkretną liczbę, mamy pacjentów nie tylko z Krakowa czy Małopolski, ale też z różnych zakątków kraju. Na szczęście większość z nich to osoby, którym usunięto już guza i wracają do nas tylko na badania kontrolne. Trzeba pamiętać o tym, że ryzyko nawrotu istnieje zawsze, czasami mniejsze czasami większe, bo wszystkie nowotwory neuroendokrynne są  potencjalnie złośliwe. Dlatego tak ważne jest, by jak najwcześniej wykryć guza neuroendokrynnego, zarówno przy pierwszym rozpoznaniu choroby, jak i przy jej nawrocie, gdyż wtedy jest możliwe leczenie radykalne, poprzez usunięcie guza. Trzeba uświadamiać potencjalnych pacjentów o tej chorobie, dlatego właśnie 10 listopada organizujemy festiwal Black or White.

Jakie są w takim razie cele festiwalu?

Idea zrodziła się z chęci wyjścia poza tradycyjne ramy rozmowy między lekarzami a pacjentami. Dzięki otwartej formule podczas koncertu możemy mówić o skomplikowanych problemach w sposób bardziej przystępny.  Do udziału w wydarzeniu zachęcamy nie tylko pacjentów, ale także lekarzy różnych specjalizacji, w szczególności lekarzy rodzinnych. W przypadku choroby nowotworowej o podłożu neuroendokrynnym współpraca interdyscyplinarna jest koniecznością. Koncert, okoliczności i cała jego otoczka sprzyja uświadamianiu społeczeństwa. Każdy kto na niego przyjdzie do Teatru Variette, dowie się czegoś więcej o tych nowotworach, może porozmawiać z lekarzami z naszej kliniki, a przy okazji spędzić miło czas. Lekarze specjaliści będą dostępni tego dnia dla każdego. Będzie więc można porozmawiać, opowiedzieć np. o swoich obawach i zdecydować wspólnie ze specjalistą czy z tymi objawami trzeba udać się dalej. Oprócz koncertu, drugim wydarzeniem festiwalu jest spotkanie naukowe dla lekarzy różnych specjalizacji, które odbędzie się 24 listopada. Szczególnie zapraszamy lekarzy pierwszego kontaktu, bo do nich właśnie najczęściej pacjent zwraca się ze swoimi dolegliwościami.  

Czego możemy się spodziewać od strony już czysto kulturalnej?

W zeszłym roku motywem przewodnim koncertu był Kraków- piosenki związane z Krakowem i krakowskimi artystami, tym razem działamy pod hasłem: "Niech połączy nas tango". Tango będzie przedstawione na wiele sposobów, w piosenkach, układach tanecznych i utworach instrumentalnych. Ale tango, choć jest motywem przewodnim tej edycji, nie będzie jedynym elementem koncertu - nie chcemy przecież by publiczność przez kilka godzin słuchała tylko tanga. Podczas każdego koncertu stawiamy na różnorodność, tak samo jak różnorodne są nowotwory neuroendokrynne. Na pewno nikt nie będzie się nudził. Nasi artyści starają się wchodzić w interakcje z publicznością, w przerwie między występami wyświetlana jest prezentacja, będą także konkursy z nagrodami. Cały dochód z koncertu przeznaczony jest na naszą fundację, która wspiera pacjentów z nowotworami neuroendokrynnymi.

Fot. materiały prasowe